Tinfetaħ għat-traffiku għall-ewwel darba l-bypass il-ġdida Ġorġ Pisani f’Għawdex 8 ta' Novembru 2025
Il-Ministru għal Għawdex u l-Ippjanar Clint Camilleri ħabbar li bħala parti mill-proġett estensiv tar-rikostruzzjoni ta’ Triq Marsalforn, din il-ġimgħa nfetħet għall-ewwel darba l-bypass Ġorġ Pisani, b’tul ta’ nofs kilometru, li bdiet tilqa’ t-traffiku lejn Marsalforn mingħajr il-ħtieġa li wieħed jgħaddi miċ-ċentru tar-Rabat, Għawdex. Il-Ministru Camilleri spjega li x-xogħol fuq “Il-bypass Ġorġ Pisani kien jinkludi l-formazzjoni tat-triq għall-ewwel darba kif kienet skedata, kostruzzjoni mill-qiegħ tal-istess triq inklużi s-servizzi kollha ġodda tad-dawl, ilma u drenaġġ u storm water culvert kompletament ġdid. Barra minn hekk, sar ukoll pont li jgħaddi minn fuq il-wied magħruf ta’ Karawendi filwaqt li barriera li nstabet waqt ix-xogħlijiet, ġiet preservata u konvertita f’ġibjun għall-ġbir tal-ilma tax-xita.” Huwa kompla jispjega li sar upgrade totali tal-junction fejn il-Knisja tal-Kapuċċini u tlestew ukoll bankini u green areas ġodda biex tinħoloq sens ta’ pjazzetta quddiem l-istess knisja. Din il-bypass issegwi l-inizjattivi li ttieħdu diġà fil-periferiji tal-Belt Victoria sabiex jittaffa t-traffiku b’toroq alternattivi li jħaffu l-flow tat-traffiku. Fosthom, aktar kmieni din is-sena, tlestew Triq l-Imgħallem u t-Triq ta’ wara s-Sur b’junction ġdida li eliminat il-bottleneck u naqqset it-traffiku miċ-ċentru b’mod partikolari għat-traffiku li ġej u sejjer miż-Żebbuġ, l-Għarb, San Lawrenz u l-Għasri. Il-Ministru għal Għawdex u l-Ippjanar Clint Camilleri temm jgħid li permezz tal-ftuħ parzjali tal-bypass Ġorġ Pisani, preżentament it-traffiku lejn Marsalforn ser jiġi assorbit minnha filwaqt li hekk kif tiftaħ imbagħad it-Triq ta’ Marsalforn, din il-bypass tibda tieħu t-traffiku kollu li jgħaddi miċ-ċentru.
Il-White Rocks: “Proġett ambizzjuż u xewqa ta’ ħafna residenti” Minn Andrea Rossitto 5 ta' Novembru 2025
L-għada li l-Prim Ministru Robert Abela ħabbar li l-White Rocks se jinbidel f’park nazzjonali għall-familji u b’garanzija li ma jinbena qatt aktar, TVMnews tkellem mas-Sindku ta’ Pembroke, Kaylon Zammit li wera ruħu sodisfatt għal din l-aħbar, billi din l-art tinsab fil-lokalità li jmexxi hu. Spjega, li l-proġett isegwi taħditiet li bdew anki mil-leġislatura li għaddiet . . . u fissru bħala proġett ambizzjuż u xewqa ta’ ħafna residenti. TVMnews ta ħarsa lejn l-istat li jinsab fih dan il-kumpless abbandunat, kif ukoll lejn kif l-użu tal-art tal-White Rocks inbidel matul is-snin. Dwaru, saru diversi wegħdi, li iżda baqgħu ma mmaterjalizzawx. Bibien maqlugħin, twieqi mkissrin, vandaliżmu sħiħ, ġebel imkisser u ħġieġ fl-art. Fi stat t’abbandun u f’telqa totali. Il-kumpless abbandunat tal-White Rocks . . . mal-450,000 metru kwadru ta’ art li tagħti fuq il-baħar, bejn Pembroke u Baħar iċ-Ċagħaq. Mindu spiċċa mitluq, hawn spiċċa wkoll mekka għall-artisti tat-triq. Hawn mijiet ta’ graffiti u anki murali, uħud fuq bini m’ogħla tliet sulari. Gallarija tal-arti fil-beraħ. Il-kumpless tal-White Rocks inbena fl-1960. Oriġinarjament, kien proġett ta’ akkomodazzjoni intiż għall-ħaddiema tas-servizz Ingliż fl-armata. Kien magħruf bħala s-St Patrick’s Officers Married Quarters. Fl-1979, mal-għeluq tal-bażi militari, is-Segretarjat għat-Turiżmu ta’ dak iż-żmien biddel l-użu tal-kumpless għal wieħed turistiku. Il-White Rocks beda jintuża biex jakkomoda fost l-ewwel turisti li bdew jiġu Malta, b’mod speċjali lil studenti tal-Ingliż. Fl-1995, il-White Rocks safa abbandunat . . . u sal-lum, għadu mitluq. Tul is-snin, saru diversi wegħdi dwar kif dan il-post kellu jiġi żviluppat. Amministrazzjonijiet differenti, ippruvaw jipprivatizzawh biex jiżviluppawh. Gvern Nazzjonalista pprova jiżviluppa l-White Rocks darbtejn, fosthom wegħda li l-art tinbidel f’villaġġ sportiv u ta’ divertiment. Apparti dan, fl-2018, Gvern Laburista identifika konsorzju li ppropona proġett turistiku ta’ livell għoli fil-White Rocks, li kellu jinkludi lukanda ta’ seba’ stilel. Madankollu, in-negozjati staġnaw, l-aktar minħabba nuqqas ta’ qbil dwar il-valutazzjoni tal-art. Ma’ TVMnews is-Sindku ta’ Pembroke, Kaylon Zammit stqarr li x-xewqa tar-residenti li dan il-post jieħu l-ħajja, instemgħet. Hu laqa’ b’sodisfazzjon l-aħbar tal-Prim Ministru Robert Abela, li l-White Rocks se jinbidel f’park nazzjonali. Żgur li hi xewqa ta’ ħafna residenti li joqogħdu fil-lokalità tagħna li naraw il-proġett tal-White Rocks iseħħ. Hu proġett ambizzjuż. Żgur li l-Kunsill Lokali ħa jkun qed ixammar il-kmiem u jaħdem mal-entitajiet konċernati biex naraw dan il-proġett jitwettaq u jseħħ, u jkunu jistgħu jgawduh il-Maltin u l-Għawdxin kollha. Kaylon Zammit – Sindku ta’ PembrokeIs-Sindku Zammit qalilna li jmiss issa li l-entitajiet konċernati jpoġġu madwar mejda biex jiddiskutu dak li se jkun propost. Ta kelma, li l-Kunsill Lokali ta’ Pembroke se jqis li dak propost jagħmel sens għar-residenti. https://tvmnews.mt/news/il-white-rocks-progett-ambizzjuz-u-xewqa-ta-hafna-residenti/
“Tibdel id-dinja billi tibda minnek innifsek” – L-Isqof Teuma “L-etika hija l-frott tal-fidi, u l-etika li tiġi mill-fidi ddawwal il-politika”
Minn Francesca Gauci
4 ta' Novembru 2025
Ritratt: Reġjun ta' Għawdex L-Isqof ta’ Għawdex Anton Teuma spjega l-importanza tal-etika u tal-ġid komuni fil-politika, u l-fidi li twassal għall-etika. Dan filwaqt li fisser kif inġibu l-bidla billi nħarsu fina nfusna u ninbidlu aħna, flok niġġudikaw x’qed jagħmel ħaddieħor – “Dak li qed ngħidu għal ħaddieħor, jekk ma ngħiduhx għalina wkoll, jibqa’ dejjem għal ħaddieħor u ma nibdew minn imkien”. Dan qalu f’omelija fl-okkażjoni ta’ Jum Għawdex fis-26 ta’ Ottubru, fil-Katidral tal-Assunta fir-Rabat Għawdex.
“Il-ġid ekonomiku mhux dejjem il-ġid tal-persuni jew ġid komuni” Huwa rrefera għal dak li qal is-soċjologu kontemporanju Zygmunt Bauman li “tixxukkjak ftit meta tipprova tirrifletti fuqha” – dik li meta l-politika taħdem u tistinka l-ewwel u qabel kollox għall-flus u ssir skjava tal-ekonomija, tkun qisek tfajt qatta’ lpup ġo merħla nagħaġ. Dan meta min jiflaħ, iħawwel, u meta l-politika tispiċċa għas-servizz tal-ekonomija u tfittex biss il-ġid ekonomiku u mhux il-ġid tal-persuni – “Il-ġid ekonomiku mhux dejjem il-ġid tal-persuni”. B’rabta ma’ dan, l-Isqof Teuma ta l-eżempji li jekk nagħtu ħafna flus f’idejn l-adolexxenti huwa ġid ekonomiku, imma mhux ġid tal-persuna – “Li l-ġid ma jitqassamx kif għandu jitqassam hu ġid ekonomiku, imma mhux ġid komuni. U nistgħu nibqgħu sejrin hekk”.
“Minn hawn jibda jmur lura pajjiż – jekk tonqos l-etika" Huwa qal li Jum Għawdex ġie ċċelebrat b’dan il-mod għaliex “il-fidi hija importanti għall-politika” u għax “l-etika hija importanti għall-politika” – “L-ewwel li trid tiġi hija l-etika, u l-etika tfittex il-ġid komuni. Nagħmel lil ħaddieħor dak li nixtieq li ħaddieħor jagħmel lili. Ma nagħmilx lil ħaddieħor dak li ma nixtieqx li ħaddieħor jagħmel lili. L-ewwel l-etika, u l-etika tiġi mill-fidi”. L-Isqof Teuma rrefera għall-filosfi fosthom Immanuel Kant, filosfu kbir tal-morali u tal-etika, li jgħidu li l-etika tiġi mill-essri, minn min hu u kif inhu l-bniedem. Huwa spjega li aħna nafu min hu u kif inhu l-bniedem jekk inqallbu l-Iskrittura; jekk inħallu lil Alla jkellimna dwaru – “Aħna ma nistgħux nagħrfu biżżejjed lilna nfusna, m’aħniex fl-aħjar post biex niġġudikaw lilna nfusna. Għax ħadd mhu aħjar minn ħadd, kollha l-istess. Għandna bżonn ta’ għajnejn li jħarsu lejna minn fuq, u dawn huma l-għajnejn tal-fidi”. B’hekk huwa spjega li l-ewwel l-etika li tiġi mill-fidi, jiġifieri l-mod kif inġib ruħi u ngħix, imbagħad tiġi l-politika – l-etika ddawwal il-politika, imbagħad l-ekonomija – “Jekk l-ekonomija tiġri għal rasha, u l-etika u l-politika jispiċċaw għas-servizz tal-ekonomija, se jkollna taħwida kbira, bħalma jista’ jkun li għandna”.
“Jekk dak li ngħidu għal ħaddieħor ma ngħiduhx għalina, ma nibdew minn imkien”
B’referenza għall-Vanġelu ta’ San Luqa 18:9-14, l-Isqof Anton Teuma qal li l-Fariżew huwa hu – “Għax jekk ma nitlaqx mill-fatt li l-Fariżew huwa jien, il-Vanġelu ma jgħidli xejn lili. Ngħid: ‘Dak mhux l-oħrajn? Mhux l-oħrajn il-politiċi?’. Le, jien il-politiku. Jien li nfittex il-flus, l-ewwel u qabel kollox. Jien li nissagrifika kollox għall-ġid personali tiegħi. Hekk il-Vanġelu jkellimni. Imma din hija r-realtà, għax aħna fil-ftit jew fil-ħafna li għandna, kollha kemm aħna, faċli nfittxu l-ewwel lilna nfusna kif jagħmel il-Fariżew”. Huwa spjega dan billi qal li l-Fariżew meta jmur fit-Tempju, lanqas jitlob, imma jaħseb bejnu u bejn ruħu, jitlob lilu nnifsu, u jirringrazzja lilu nnifsu, tant li lil Alla ma jsemmihx, peress li jgħid “Niżżik ħajr li m’iniex bħall-bqija tal-bnedmin, ħalliela, inġusti, żienja, jew ukoll bħal dan il-pubblikan”. B’referenza għat-tliet difetti tal-pubblikan imsemmija fil-Vanġelu, “ħalliel, inġust u żieni”, l-Isqof Teuma qal li dawn huma t-tliet dnubiet li hemm fil-qalb ta’ kulħadd – “Irridu naċċettawha u nammettuha quddiem Alla. Hemm żiemel maħrub fil-qalb tagħna li jfittex il-flus u lilu nnifsu l-ewwel u qabel kollox”. X’inhuma l-inġustizzja u ż-żina?Huwa spjega li l-inġustizzja fil-Vanġelu tirreferi għal meta nieħdu l-premju flok ħaddieħor, meta nidher jien wara li ħaddieħor ikun ħadem, meta jien nieħu l-prosit wara li ħaddieħor ikun għamel is-sagrifiċċju – “l-apparenza, li nidhru”. Huwa spjega wkoll li ż-żina hija meta lill-persuni ta’ madwarna ma nfittxuhomx biex inħobbhom u biex naqduhom, imma biex ninqdew u biex nisirquhom – “Jista’ jkun li l-kuxjenza tagħna tibda bil-mod il-mod issir illuppjata, ma tibqax tħoss f’dawn it-tliet aspetti tal-ħajja, u nibdew niġġustifikaw: ‘U iva, mhux kulħadd hekk jagħmel? U iva, jien x’għamilt b’daqshekk?’”
“Għax jien il-pubblikan, jien il-Fariżew” L-Isqof Teuma spjega li għax aħna l-Fariżew, irridu naċċettaw li aħna l-Fariżew u mmorru quddiem Alla bil-kliem “Kyrie, eleison”, jiġifieri “Ħenn għalija, Mulej, għax jien midneb. Ħenn għalija, Mulej, għax jien jekk nara sold, nara kif nagħmel biex nieħdu. Ħenn għalija, Mulej, għax jien nara kif nagħmel biex nieħu l-prosit minflok ħaddieħor. Ħenn għalija, Mulej, għax jien qalbi żienja’. Huwa esprima l-bżonn tal-fidi biex ikollna etika vera u biex nibdew inġibu ruħna flimkien ta’ nies ta’ veru – “Allura hekk ikollna politika serja li tħares il-ġid tal-persuni, il-ġid komuni. Jalla din tkun it-talba tagħna llejla għal Għawdex tagħna, għal Malta tagħna. Imma rrid nibda jien. Dun Anton”.
“Jekk ninbidel jien u tinbidel int, ġa jkunu nbidlu tnejn” – Madre Tereża Huwa rrefera għal dak li darba ngħad lil Madre Tereża: “Int mingħalik se tbiddel id-dinja. Hawn daqshekk nies kulħadd jirraġuna bil-maqlub tiegħek. Kif se tbiddilha d-dinja?” F’risposta għal dan hija qalet “Jekk ninbidel jien u tinbidel int, ġa jkunu nbidlu tnejn”.
“Nibdel lil Għawdex billi nibda jien. Għax tagħna niġġustifikawh, u ta’ ħaddieħor le”. L-Isqof Teuma qal li m’għandniex nistennew lil ħaddieħor u nibdew inġibu l-bidla l-ewwel mill-qalb tagħna – “Għawdex nibdew inbiddluh aħna fil-qalb tagħna. Għax jien inkun fil-karozza, u ngerger għall-karozzi l-oħra. Jien nagħti d-dar tiegħi biex tinbena flettijiet, u ngerger li Għawdex sar kollu krejnijiet. Imma tiegħi niġġustifikah u ta’ ħaddieħor le. Fariżew u mhux pubblikan”. Għall-quddiesa kienu preżenti l-President tar-Reġjun, Sindki, persuni distinti, u saċerdoti. newsbook.com.mt/tibdel-id-dinja-billi-tibda-minnek-innifsek-l-isqof-teuma/
CONFRATERNITY OF THE KNIGHTS OF ST. PETER & ST. PAUL Pieta, Malta.
The Prior of Malawi, Chevalier Rev. Fr. Joseph Sikwese, visited G`Mangia on Saturday 18th October 2025. He had a meeting with the Knights and Dames of the Confraternity at Gwardamanġa in Pietà, Malta. Chevalier Fr. Joseph blessed the statue of St. Peter and St. Paul, with their Relic, also blessed the statue of our lady of Fatima. A donation was presented to him together with the statue of our lady of Fatima. Congratulations and well done to our knights and Dame in Malta. Chevalier Peter Paul Portelli Grand Master Confraternity of the Knights of St. Peter & St. Paul Melbourne, Australia. https://www.knightsofstpeterandstpaul.com/
Group photo from left: Chev. Vincent Marshall, Chev. Mario Calleja, Chev. Rev. Fr. Joseph Sikwese, Chev. Johan Briffa, Chev. Kenneth Mangion and Dame Vanessa Mangion.
CONFRATERNITY OF THE KNIGHTS OF ST. PETER & ST. PAUL Melbourne, Australia. Wednesday 3 September 2025. The Grand Master, His Excellency Chevalier Peter Paul Portelli, has the pleasure to appoint Chevalier Carmel Saliba as the new Grand Prior of the Grand Chapter of Malta, based in Nadur, Gozo, effective from today.
He will be assisted by Dame Veronica Camilleri Cauchi in Gozo and Chevalier Vincent Marshall in Malta as Personal Secretaries. Chevalier Michael Camilleri Cauchi / Prior. Dame Lina Mifsud / Secretary / Chancellor Chevalier Peter Ray Said / Treasurer.
Chevalier Carmel Saliba was appointed as a knight in the Confraternity on the 3 rd. of August 2011 at a ceremony held at the Nadur Town Hall.
Chevalier Carmel Saliba has served as Secretary / PR since his appointment as a knight. Just recently he was appointed as chancellor of the Grand Chapter of Malta.
We wish to congratulate Chevalier Carmel Saliba in his new office of Grand Prior, and we wish him and his chapter more success in the future. The Supreme Council Melbourne. Australia.
Investiture ceremonies in Mala and Gozo 2025.
New knights and Dame for Confraternity of Knights of St Peter & St Paul by Gozo News Chevalier Carmel Saliba/ Chancellor August 23, 2025 Pieta, Malta. On Saturday, the Grand Master of the Confraternity of St Peter and St Paul, Peter Paul Portelli led the investiture of two new Knights and a Dame. These are Johan Briffa, Josef and Olivia Anne Camilleri. The ceremony took place at Pieta Malta. Present for the ceremony were Chev. Carmel Saliba – Secretary/Chancellor, Dame Mary Portelli, Chev. Vince Marshall, Chev. Kenneth Mangion and Dame Vanessa Mangion.
Photo by Jane Saliba: From L t R. Chev. Carmel Saliba, Chev. Kenneth Mangion, Dame Vanessa Mangion, Dame Mary Portelli, Chev. Peter Paul Portelli – Grand Master, Chev. Josef Camilleri, Dame Olivia Anne Camilleri, Chev. Vince Marshall and Chev. Johan Briffa.
Confraternity of the Knights of St. Peter & St. Paul Grand Chapter of Malta. Friday 8 August 2025. Meeting with His Eminence Cardinal Mario Grech. Today, members of the Executive Committee of the Grand Chapter of Malta, based in Nadur, Gozo, had a meeting with His Eminence Cardinal Mario Grech at the Monastery of the Dominican Sister at Victoria in Gozo. The Grand Master, HE Chevalier Peter Paul Portelli, presented HE Cardinal Mario Grech with a copy of the Constitution of the Confraternity.
Photo from left: Chev. Carmel Saliba, Chev. Peter Ray Said, Chev. Joseph Meilak, HE Cardinal Mario Grech, Chev. Peter Paul Portelli and Dame Mary Portelli.
Confraternity of the Knights of St. Peter & St. Paul Grand Chapter of Malta. Friday 8 August 2025. The Grand Master, HE Chevalier Peter Paul Portelli, presided over the investiture ceremony to appoint Monsignor Fr. Joseph Grech as a knight in the Confraternity. Chevalier Monsignor Joseph Grech is now the Chaplain of the Grand Chapter of Malta, based in Nadur Gozo. Congratulation Chevalier Chaplain Monsignor Rev. Joseph Grech. Welcome into the Confraternity of the Knights of St. Peter & St. Paul. Photo from left: Chev. Carmel Saliba, Chev. Mons. Joseph Grech, Chev. Peter Paul Portelli, Dame Mary Portelli and Chev. Joseph Meilak.
Feast of the Sacred Heart of Jesus Nadur, Gozo Sunday 16th June: 5:30 pm Pontifical Mass at the Sacred Heart Church. With the participation of the Confraternity of the Knights of St. Peter & St. Paul.
Mass for the Confraternity of the Knights of St. Peter & St. Paul 27 June, 2023 Basilica of St. Peter & St. Paul Nadur, Gozo. Malta.
Mass for the Confraternity of the Knights of St. Peter & St. Paul 27 June, 2023 Basilica of St. Peter & St. Paul Nadur, Gozo. Malta. Group photo: The Knights and Dames of the Confraternity with the Archpriest Mons. Jimmy Xerri and the Clergy of the parish.
l-ewwel jum tat -tridu
Quddiesa ta l-ewwel jum tat -tridu immexxija mis-Sacerdot novell Dun Mario Mercieca li fiha jiccelebra l-ewwel Quddiesa tieghu fil komunita taghna .Jippriedka .l- Arcipriet tax-Xaghra Mons Carmelo Refalo Ritratti minn Mario Muscathttps://www.facebook.com/nadur.ghawdex.96/videos/423540685283950/
The Basilica of Nadur Yesterday Photo by Mario Muscat
Jitnizzlu l-linef ghal festa
Ritratt minn Mario Muscat
Jibda jintrama l-Altar tal- kor ghal festa Ritratt minn Mario Muscat
Il-villagg Tal-Hali fin-Nadur jizzejjen ghal festa Ritratt minn Mario Muscat
Nadur in pictures Dahlet Qorrot Bay Photo by Mario Muscat
L' artal tas-Sagrament fin-Nadur Ritratt minn Mario Muscat
Qala windmill and Nadur skyline under a misty sunset By Alessio Sultana
Fountain at Xandriku Street Photo by Mario Muscat
Il vara ta' San Pietru u San Pawl mahduma minn Galard f' Marseille
Il vara ta San Pietru u San Pawl tan Nadur Ghawdex ingibet min Franza fil 1882. F dan ir ritat narawa kif kienet meta waslet l Ispirtu Santu zdied xi snin wara . Dan ir ritrat grazzi lil Darren Vella
IL-KONSAGRAZZJONI TAL-KNISJA
Il-lum, 12 ta’ Mejju jaħbat il-153 sena mill-konsagrazzjoni tal-knisja. Il-Konsagrazzjoni ssir billi l-artal jindilek biż-żejt u jitwaħħlu dawk is-slaleb ta’ madwar il-knisja. Il-Konsagrazzjoni tfisser li dik l-art u l-binja tal-knisja ġew mogħtijin lil Alla. Bħalissa lanqas nistgħu nersqu wisq lejn il-knisja. Nistennew il-jum li nerġgħu niltaqgħu hemm. Sadanittant il-knisja kkonsagrata hija kull wieħed u waħda minna li qed nippruvaw inkunu Knisja fid-dar tagħna.
MOMORJI SBIEH TAL-HADD 25 GUNJU, 1967 Il-Parrocca tan-Nadur giet mgħollija ghad Dinjita ta' Bazilika Ritratt kortesija ta' Mario Muscat - Nadur
MEMORIES OF THE PAST IN NADUR Courtesy of Mario Muscat - Nadur
Mill lum c-centru tan-Nadur jerga jiehu ftit hajja meta mistennija jifthu certu hwienet. Dan wara li ghall-ahhar kwazi xahrejn kienu qed jifthu biss l-bank, spizeriji u hwienet tal-ikel, stationery u ironmongeries.
Nappellaw lil kulhadd biex xorta wahda jimxi mad-direttivi kollha tal-awtoritajiet tas-sahha u nirrispettaw lil xulxin.
The stripes flag to commemorate the Parish birthday in Nadur
Nadur invokes Our Lady’s intercession Photo: Charles Spiteri
A 1689 painting depicting Our Lady breastfeeding Jesus has been placed near the main altar at St Peter and St Paul Basilica in Nadur to invoke Our Lady’s intercession against the COVID-19 pandemic. The painting, donated to the church on the occasion of the inauguration of the new parish in 1688, must have been commissioned by someone who most probably ex-perienced the 1675-1676 plague which left around 11,300 persons dead. However, Gozo, Lija and Mdina recorded no fatalities. Besides Our Lady, the painting depicts St Michael Archangel, St Roque and St Sebastian, and a lady on the bottom left-hand side, reciting the rosary. Since the Middle Ages, St Sebastian and St Roque were regarded as protectors from various epidemics, including the bubonic plague.
Old farm house in Upper Ramla
Photo by Mario Muscat
THE SHIELD OF THE CONFRATERNITY OF THE KNIGHTS OF ST. PETER & ST. PAUL Made by Chevalier Chancellor Joe Louis Meilak of the Grand Chapter of Malta. The shield will form part of the furniture in the Office of the Confraternity in Nadur, Gozo. Well done Chancellor Joe Louis Meilak. Chevalier Peter Paul Portelli Grand Master CKSPP
San Koronatu fin-Nadur
Tissebbah in-nicca ta San Koronatu Martri li tinsab gewwa l-Bazilka tan-Nadur minn Mark Falzon.
CONFRATERNITY OF THE KNIGHTS OF ST. PETER & ST. PAUL Grand Chapter of Melbourne. Today, the Confraternity of the Knights of St. Peter & St. Paul organized its Annual BBQ to raise money for charity. As always, it was a very successful event and all the patrons were very happy. Thank you to all the volunteers who came to help yesterday and today. God bless you all. Chevalier Peter Paul Portelli - Grand Master and the Supreme Council.
CONFRATERNITY OF THE KNIGHTS OF ST. PETER & ST. PAUL Our mission is to helping the poor in Peru. Medic by day, priest by night: a Gozitan missionary in the Amazon By John Paul Cordina.
Photo from left: Chevalier Joe Louis Meilak, Fr. Raymond Portelli and Chevalier Carmel Saliba presenting a donation to the mission in Peru.
What’s it like to be a doctor and a priest in one of the most remote cities on earth? Fr Raymond Portelli, a Gozitan priest who has called Peru his home for the past 26 years, recounted his experiences on 103 Malta’s Heart, on the programme Newsbook Hour presented by Fr Joe Borg. Fr Portelli is based in Iquitos, a city of around 400,000 people located in the Amazon basin. The city is the world’s largest city that cannot be reached by road: it is only accessible by river or air. Fr. Portelli is the parish priest of the St Martín de Porres parish, with a population of 18,000 people. Around a fifth of his parishioners are comfortably middle-class, but the vast majority are poor, with around a tenth living in extreme poverty. Households do have running water and electricity, but many live in simple wooden shacks on dirt roads. Due to the city’s isolation, job creation efforts are limited and unemployment is a significant problem. Many people try to eke out a living through fishing, agriculture or by selling trinkets on the streets of the city. Caring for the body and soul As the only priest in the parish – though a number of laypeople do help out – Fr Portelli seeks to look after his community’s pastoral needs. But he also identified another need: for healthcare. “I have always been interested in medicine, even before I joined the seminary,” he explains. Consequently, he obtained a dispensation from Gozo Bishop Nikol Cauchi to study medicine at Iquitos’ university part-time, and graduated as a medical doctor after nine years. He often sees patients at the parish, but notes that his parishioners clearly distinguish between his two roles. “They call me doctor by day, and father by night,” he notes. Helping out in the jungle Though he is based in the city, Fr Portelli regularly ventures outside the parish to provide religious and medical services to isolated communities along the Momón River, a small tributary of the Amazon. Travelling by speedboat to reach a series of tiny villages, with the most distant one 12 hours away, the priest encounters a completely different reality. These communities are virtually inaccessible most of the year, as a drop in water levels reduces the river to a muddy path, and are thus mostly self-reliant. People live in small huts with no doors – theft not being a concern in such an isolated place – in communities with no shops or facilities. Stocking up on medicines for the journey, Fr Portelli takes care of common ailments such as diabetes and malaria. If more serious health issues are identified, he offers to take patients to the city, but they often refuse, as they are unwilling to leave their families behind. Once all patients are treated, Fr Portelli holds a catechism session and celebrates mass, often illuminated by candlelight or kerosene lamps – electricity is unheard of so deep in the jungle. Though most are baptised Catholics, even non-Catholics attend mass out of respect. Living conditions may be harsh, but Fr Portelli also notes that there is a strong sense of community in these villages, with people helping each other out. Everyone knows everyone else, and everyone helps out whenever a new house is built. But every so often, village inhabitants try their luck in the city, effectively severing their ties with the community they grew up in. And as a result, they often feel lost among the city’s 400,000 inhabitants, struggling to fit in.
FLAG OF THE KNIGHTS OF ST. PETER & ST. PAUL
The flag of the Confraternity of the Knights of St. Peter & St. Paul created by the Grand Master Chevalier Peter Paul Portelli and put in details by Ross Sabatini.
The flag is now registered as a Trade Mark in the Australian Federal Government IP Australia. Our aim is that one day the flag will fly in St. Peter Paul Square in Nadur during the feast of Mnarja.
Nadurama Poezija ta' Peter Paul Vella
Ghana fic-Centru Kulturali Malti gewwa Melbourne, l' Awstralja
Gustav TonnaPROSET L-GHANNEJJA IL-KITARISTI U LODJENZA TA KULL NHAR HAMIS IMORRU ALBION JIEHDU PJACIR U NISA JITGHALMU IL BIZZILLA .GRAZZI IL BARMAN U NNISA TA TEA BAR U L-KOK +++
Giacinta GrechNice to keep the Maltese folk singing going on so far from Malta. Was nice to have met a few of you some weeks ago. Best Wishes to ALL, especially Peter Paul Portelli.
Kelinu Vella Haber (1913-2014) Imwieled fin-Nadur fl-1 ta’ Ottubru tal-1913, Kelinu, kif ħafna kienu jsibuh, kien wieħed mill-aktar Nadurin li taw sehem attiv fit-tiswir u t-tisħiħ tal-ilsien Malti matul is-seklu għoxrin. Kien edukat fisSeminarju t’Għawdex u wara filKulleġġ tal-Ġiżwiti f’Birkirkara. Għamel xi żmien novizz mas-Soċjetà Missjunarja ta’ San Pawl u kien hemm li ltaqa’ mal-poeta Karmenu Vassallo. Fost il-ħafna inizzjattivi siewja tiegħu favur il-Malti, huwa waqqaf ‘ix-Xirka għat-Tixrid tal-Ilsien Malti’, u miegħu kien hemm Anton Buttigieg, Ġużè Bonnici, Ġużè Chetcuti u Ġorġ Pisani, li nislu wkoll huwa min-Nadur. L-ewwel laqgħa saret fil-15 ta’ Jannar 1939. Fl-1940 Vella Haber waqqaf din ix-Xirka wkoll ġewwa n-Nadur u din ħadmet bis-sħiħ favur aktar edukazzjoni u tixrid tal-lingwa Maltija kif ukoll biex jinxtered il-litteriżmu. Dan għen lil ħafna żgħażagħ kif ukoll lill-isforzi favur l-emanċipazzjoni tal-mara. Ħeġġeġ ħafna żgħażagħ jibdew jiktbu u mbagħad il-kitba tagħhom kienet tinqara fuq irrediffusion. Fost iż-żgħażagħ li kienu msieħba u ffurmata fl-għaqda li waqqaf Kelinu nsibu persunaġġi bħal Guido De Marco, Charles Camilleri u Frans Ebejer. Kien ukoll membru għal xi żmien fl-Assemblea Nazzjonali tal-Gvern. Miet nhar it-28 ta’ Jannar 2014, fl-età ta’ 100 sena.1 Bħala rikonoxximent tal-ħimda tiegħu kien ingħata Ġieħ irRepubblika fl-1997 mill-President tar-Repubblika l-Eċċ. T. Dr Ugo Mifsud Bonnici.
Fost il-ħafna kitbiet tiegħu, in-Nadur kellu post prominenti. Forsi l-aktar li jispikkaw huma l-folkdrama ‘Nadurjana’ u l-poemett bl-istess isem: ‘Nadurjana’. Il-folkdrama ‘Nadurjana’ li huwa kiteb bħala rakkont f’650 vers joħroġ fil-beraħ il-karattru tan-Nadur u n-Nadurin, dejjem marbuta mal-baħar u mal-agrikultura. Dan kollu fl-isfond tal-istorja li tibda miż-żmien tal-qedem u li twaħħad fiha l-kult lejn San Pietru u San Pawl ma’ dak pagan. Dan irrakkont jimxi mbagħad maż-żmien tal-ħbit tal-furbani, tattwelid tal-parroċċa, taż-żmien li fih saru l-qniepen fl-1815, iċ-ċelebrazzjoni tal-Imnarja fil-Buskett, li inċidentalment qed tagħlaq tliet mitt sena (kien fl-1720, skont ma jikteb Giovanni Agius de Soldanis li l-Imnarja bdiet tiġi ċċelebrata b’dan il-mod fil-Buskett), għall-bini tal-knisja, it-tkabbir tagħha u l-leġġendi marbuta mar-raħal. Hawn se nagħti silta ċkejkna ħafna li anke toħroġ fil-beraħ il-kuntest li fiha nkitbet. Billi din il-folkdrama nkitbet għall-okkażjoni tal-festi triċentinarji mit-twaqqif tal-parroċċa fl-1688, u billi dak iż-żmien qamet il-kwistjoni pjuttost taħraq bejn in-Nadur u l-Qala dwar min minnhom kellu leġittimament jiċċelebra t-300 sena tiegħu, Vella Haber kiteb hekk:
‘In-Nadur kien sar parroċċa maqdes bnew in-Nadurin għax kien ġie Cocco Palmeri amar fis lil Bernardin knisja ibni mar amarlu f’dik il-wesgħa ta’ Nadur qim ġie’ fiha ’l Pietru u Pawlu sadattant aħraq il-bħur ġewwa l-Qala l-Kunċizzjoni fost il-poplu żomm l-unjoni.2
Fih ukoll dawn il-versi patrijottiċi: Jiddomina n-Nadur tagħna minn kull fejn tħares lejh kif mill-port ta’ Malta toħroġ dlonk jisraqlek dwal għajnejk!
Iktar ma qribu tersaq iktar ’il fuq jogħla u kien minħabba f’hekk li nħatar biex għall-Għawdxin ikun gardjola!
Il-widien u l-miġriet tiegħek il-għerien u l-bajjiet ismijiet ta’ nisel juru minn tal-eqdem żminijiet kif il-ġonna u l-kampanja it-triqat l-inħawi sbieħ ismijiet tal-qedem għandhom jixhdu nisel xiħ bis-sħiħ!
Għaċ-ċelebrazzjonijiet tas-sena tal-Fidi u tal-1900 sena mill-martirju ta’ San Pietru u San Pawl kienu saru festi kbar fin-Nadur, li l-Knisja Kolleġġjata tiegħu kienet għadha 2 Duminku Camilleri, 125 Sena Kkonsagrata. 125 Sena Bażilika, Vigilat 4, (Nadur 1992), 86-98.
hemm ġiet mgħollija għad-dinjità ta’ Bażilika Minuri. Waqt Akkademja mużiko-letterarja nhar il-Ħamis 27 ta’ Ġunju 1968 kienet inqrat il-peożija ta’ Vella Haber li ġġib l-istess isem ‘Nadurjana’. Dan huwa wkoll xogħol patrijottiku fuq l-istess temi ta’ dak imsemmi aktar ’il fuq:
Wiret in-Nadur fuqani l-isbaħ u l-ogħla fost kull panorama li jiflaħ joffri l-arċipelagu tagħna ... ... In-Nadur kiseb foħrija kiseb ġmiel u dija kiseb ruħ Nadurija mill-erwieħ tal-Għawdxin l-oħra.
3 Fost diversi poeżiji oħrajn li huwa kiteb dwar in-Nadur insibu għadd fil-ktieb ta’ Karm Caruana In-Nadur u t-Tempju Tiegħu Monumentali. ‘Il-Bajja ta’ San Blas’ li hija ddedikata lil Girgor Buttigieg ‘Naduri li għex u miet ta’ qaddis,’ u fiha jiddeskrivi l-bajja bħala ‘s-sebħ u l-kobor tan-Nadur,’ blistess stil romantiku ta’ poeti oħrajn ta’ qablu: ‘San Blas nitgħaxxaq bik: / Seħer il-ħajja nsibu kollu fik!’4
Imbagħad insibu wkoll diversi poeżiji oħrajn b’laqta patrijottika. Vella Haber kiteb ‘Il-Kanuni tan-Nadur’ bħala ‘tifkira tal-Professur Lazzru Pisani li Pitter ilMaqdes tan-Nadur.’ Fiha l-kanuni li xi darba kienu jisparaw fuq ‘il-misħut Nofs Qamar’ sabiex jiddefendu lir-reliġjon Nisranija, issa jinsabu sektin. Kanuni oħrajn ‘qniepen saru,’ b’referenza għall-manuvra li kien għamel il-kappillan Dun Anton Scasciato (1772-1834) fl-18151816 meta rnexxielu jakkwista kanuni bil-permess tal Gvernatur Sir Thomas Maitland (1760-1824) sabiex jagħmilhom qniepen ġodda.5 F’ ‘Żernieq il-Maqdes tanNadur’ iddedikata bħala ‘Bukkett qronfol lill-Professur F.S. Sciortino’, il-poeta jibda mill-leġġenda tal-bini talKnisja meta Girgor għabba l-ħmara bil-ġebel u fejn din waqfet, allura nbniet din il-binja u jinfexx f’ħafna tifħir:
Maqdes gwapp ħafna n-Nadur inbena Nixxiegħa sar tal-ogħla sebħ u faħar; Ġieħ dan il-maqdes jiktor, le jinfena.
6 Fuq laqta reliġjuża, fil-poeżija ‘Luminaria Magna’, ‘B’tifkira u żżih il-ħajr lill-Artista Piju Cellini’, Vella Haber jeżalta lil San Pietru u San Pawl fil-ġrajjiet ta’ Attila s-Salvaġġ. Kienu huma li ‘ħarġu għalih bil-qilla, / ħanqu lill-għadu bir-rabtiet tal-lġiem.’ Hekk ukoll ‘aħna nirbħu żgur ... il-Kruċjata Mqaddsa ...’ Dan kollu bit-tarka tal-Imnarja, voldieri tażżewġt idwal li huma San Pietru u San Pawl.7
Anke fix-xogħol tiegħu ‘Quddiem San Koronatu Martri. Fit-Tempju Monumentali tan-Nadur,’ Kelinu jinseġ għanja ta’ tifħir lil dan il-bniedem li sa minn żmien ilu n-Nadurin qisuh bħala Kon-Patrun tagħhom flimkien ma’ San Pietru u San Pawl:
L-osservazzjoni li jagħmel meta jikteb li ‘mhux ta’ b’xejn b’ismek imgħammda / ħafna wlied minn tan-Nadur!’ kienet tapplika b’mod tajjeb għall-1953 meta dehret din il-poeżija ppubblikata, iżda llum iż-żminijiet inbidlu u huma ftit jekk xejn, dawk it-tfal Nadurin li jiġu msemmija għal San Koronatu. Jolqtok ukoll kif Vella Haber jitratta mal-fatt li ma nafu xejn dwar dan il-korp, iżda hu joħroġ b’dan: ‘Aktar m’Int mostur u moħbi, / aktar fostna sirt magħruf ...’ U tassew għaliex f’dawn iż-żminijiet li fih kien qed jikteb San Koronatu kien għad għandu ħafna popolarità fin-Nadur, xi ħaġa li bħal dik tal-ismijiet, illum ixxejnet ukoll.
3 Duminku Camilleri, 200 Sena mit-Twelid ta’ l-E.T. Mons. M. Buttigieg. 100 Sena Arċipretali, Vigilat 5, (Nadur 1993), 94-95. 4 Karm Caruana, In-Nadur u t-Tempju Tiegħu Monumentali, (Nadur 1953), 23.
5 Ibid., 120 6 Ibid., 125 7 Ibid., 133. Kelinu Vella Haber jingħata ġieħ mill-Akkademja tal-Malti f'għeluq il-mitt sena tiegħu - 2013 Storja, Kultura u Attwalità36
'In-Nadur' Poezija ta' Patri Mattew Sultana
Jekk f’sidri nħoss nifs qawwi, Jekk bqajt sal-lum bil-ferħ qalbi trid tfur, Ngħid li mill-arja, mid-dehriet ta’ seħer U l-ħlewwa tan-Nadur.
Fejn il-ħolqien jitbissem Kont nilmaħ qalb dawk l-oqsma, żara’ u ħdura; Widien, għoljiet, siġar tal-frott fejn tħares; Kemm xtaqtni ma ġejtx lura!
X’jiem hienja! X’jiem ta’ seħer, F’raħal sabiħ, f’ġenna tal-art qattajt! Sirt naf in-nies, tħabbibt, ħabbejt, ħabbewni; Nies bħalhom, ftit, jekk rajt! Sal-lum bqajt nistħajjilni
Inħoss il-fewġa tonfoħ f’dawk l-ibruħ, Tmelles fuq wiċċi u fuq uċuh ir-raba’ U nħossha ‘ttini r-ruħ. U għalkemm minkejja fija
Tlaqt f’qasir żmien u ’l min sirt naf ħallejt, Ġmiel in-natura mżiegħed f’dawk l-inħawi U r-raħal qatt ma nsejt. Għax dawn in-nies dħulija ...
Maqdes San Pietru Pawl, ġmiel kull fejn tmur, Ħallewni noħlom b’dawk il-jiem mgħoddija F’dil-‘Ġenna ta’ Nadur’.
Chevalier Michael Camilleri Cauchi receives Gieh in-Nadur 23 November, 2019
Members of the Confraternity of the Knights of St. Peter & St. Paul of the Grand Chapter of Malta, during the presentation of Gieh in Nadur to Chevalier Michael Camilleri Cauchi Deputy Chancellor.
Photo from left: Chevalier Adonai Camilleri Cauchi, Dame Marlene Muscat, Chevalier Carmel Saliba, Chevalier Michael Camilleri Cauchi, Chevalier Chancellor Joseph Louis Meilak, Brother Matthias Mercieca and Dame Veronica Camilleri Cauchi.
Message from the Grand Master H.E. Chevalier Peter Paul Portelli
Photo: The Secretary Chevalier Carmel Saliba is reading the message from the Grand Master for the presentation of Gieh in Nadur to Chevalier Deputy Chancellor Michael Camilleri Cauchi.
The Grand Master His Excellency Chevalier Peter Paul Portelli and the Supreme Council of the Confraternity of the Knights of St. Peter & St. Paul is very honoured to have Chevalier Michael Camilleri Cauchi one of its own.
He has been a very dedicated and honourable member of our Confraternity. He is always ready to give advice to help our Confraternity to achieve more.
We are very happy to say that on Tuesday this week, we donated $10,000 to the Royal Women’s Hospital - Newborn Intensive Care Unit. The money was raised from a Fund Raising Lunch we had last month and some donations from individuals and sponsors.
This year we donated others sums of money to the Australian Farmers who were suffering from drought-ravaged part of the State of Victoria and to our missions in Peru.
Our Confraternity is still small but it’s making a big impact to help those in need.
We like to Congratulate Chevalier Michael Camilleri Cauchi, on receiving the honour Gieh in-Nadur 2019.
God bless you.
H.E. Chevalier Peter Paul Portelli Grand Master CKSPP
Gozo Channel ship damaged after crashing into pier - MinisterMonday, 25 November 2019, Gozo Channel is operating with only two ships after one of the ferries was damaged today due to the strong winds and rough seas, Gozo Minister Justyne Caruana told Parliament. It had already been announced that the MV Nikolaus, which was leased by the company to operate as a fourth vessel, was to undergo repair work that will last till mid-December. The company was operating with three vessels until this morning when one of the remaining three ships was damaged and needs repair work.
CONFRATERNITY OF THE KNIGHTS OF ST. PETER & ST. PAUL Melbourne. Australia. By Chevalier Peter Paul Portelli - Grand Master
On Tuesday 19 November, 2019 the Members of the Supreme Council of the Confraternity of the Knights of St. Peter & St. Paul made a generous donation of $10,000 to the Royal Women's Hospital - Newborn Intensive Care Unit.
Every year more than1,600 babies who are born sick or prematurely are cared for by the specialist NICU team at the Women's.
The money was raised from a Lunch organised by theGrand Chapter of Melbourne on the 13 of October, 2019.
The Supreme Council has agreed to donate money to the Royal Melbourne Children's Hospital at the Good Friday Appeal.
Photo from left: Chevalier Saverio Greto, Dame Gail Vas, Dame Carmela Barbaro, Chevalier Vincenzo Galtieri. H.E. Chevalier Peter Paul Portelli - Grand Master presenting the cheque to Sue Jacobs Deputy Clinical Director - Neonatal Paediatrician, Laura Bignell Chief Midwifery and Nursing Officer, Dame Angela Greto and Dame Mimma Sabatini.
HELPING THE POOR IN PERU
Yesterday Bishop Giovanni Cefai a missionary priest in Peru celebrated Mass in the Basilica of St. Peter and St. Paul in Nadur. After the Mass the Confraternity of the Knights of St. Peter and St. Paul donated money to his mission. Thanks to the Supreme Council of the Confraternity in Melbourne and the Grand Chapter of Nadur for the money. Thanks also to Mons. Jimmy Xerri Parish Priest of Nadur for his support.
This was the second time that the Confraternity donated money to missions in Peru in the last couple of months.
God bless His Excellency Bishop Giovanni Cefai for his work to help the poor and the sick.
God bless the Confraternity of the Knights of St. Peter and St. Paul. Chevalier Peter Paul Portelli Grand Master CKSPP
Dahlet Qorrot Bay from Sopu Tower in San Blas Nadur, Gozo. Malta.
Nadur Bailica Church from San Blas
Sopu Tower built in 1667 by the Knights of Malta
Sopu Tower is situated on the cliffs between St. Blas and Dahlet Qorrot bays in Nadur.
Black statue of St. Peter on the throne
I saw this statue while visiting the church of St Anselm and St Cecilia Roman Catholic church in Kingsway, Holborn, London.
Just like the one in Rome and Nadur.
CONFRATERNITY OF THE KNIGHTS OF ST. PETER & ST. PAUL Nadur. Gozo. A meeting of the Confraternity was held in the Nadur Council Board Room on Monday 24th June where two newly Knights were appointed by Chevalier Peter Paul Portelli Grand Master CKSPP of the Confraternity of the Knights of St Peter and Paul. These are Chev Joe M. Attard of Rabat Gozo and Chev Joe Meilaq. Congratulations. Photos Copyright Carmel Saliba 24.6.19.
After the meeting of the Confraternity of the Knights of St Peter and Paul we attended for the 25th Anniversary Mass of Fr Raymond Portelli at Nadur Basilica. Donations to Fr Raymond were presented to be used in his mission in Peru. Congratulations to Fr Raymond. Photos Copyright Carmel Saliba 24.6.19.